Sunday, May 22, 2011

LEADERSHIP - (HRUAITU NIHNA)

Hruaitu tel lovin mihring kan khawsa thei lova, mi pahnih emaw, a aia tam emaw awmnaah chuan hruaitu an awm zel thin. Chhungkuaah te, pawl-ah te, kohhran-ah te, khawtlang –ah te, Office ah te, Hnamah te hruaitu tel lovin engmah a tih theih loh a ni. Hruaitu lovin hma a sawn theih lova, hruaitu awmlohna ah chuan nun a buaia a, thiltih a sawt lova, hmasawn a harsa thin a ni. Chutiang khawpa pawimawh a nih avang chuan hruaitu dinhmun diktak a hruai mipui-te, kan inlaichinna chiang zawka kan hriat theih nan he Paper hi buatsaih a ni.
Leadership nei tha kan tithe hi mi thiltithei fal deuh bikte an ni tlangpui. Dinhmun pawimawha in hlangkai thiam, inti lar thiam, thawm tina thiam, a tawi zawngin “Inti Vakul thiam: deuhte hi an ni duh hle. Kohhran huang chhung bika thusawi thiam leh Pulpit-a thusawi ring apiang te hi hruaitu tha a nilo tih kan hriat reng a tha ang. Tun hun thleng hian kan Pastor-te leh Kohhran Up ate hi thusawi thiam leh Bible zirtir thiam ber ber ni turin kan beisei thin. Hruaitu tha an nih leh nih loh teh nan an thiamna leh thiltih theihna chi hrang hrang kan ensak thin. Nimahsela, thusawi thiam leh hriatna nei zau apiang hruaitu tha anni chuang lo tih hi kan hriat reng a tha ang. Hruaitu dinhmun a in chen vek lova, mahni chanpual tawk theuh erawh chuan hruaitu dinhmun luah vek kan ni. Kohhran hruaitu, Politician, Doctor, Zirlaite leh Officer te chauh hruaitu an ni chuang lova, nu leh pate pawh chhungkua ah chuan hruaitu kan nih ang bawkin ringtu chu midangte tana nun anih avangin, kawng eng emaw ti talin hruaitu kan ni vek a ni. Amaherawh chu, dinhmun pawimawh nik atana kohte an awm angina, mi nazawng luah chi nilo hruaitu an awm ve bawk a ni.
Hruaitu tha nihna (leadership) nena kan ngaihpawlh fo thin, leadership ni silo, mahse inkungkaihna nei ve si a awm—Leadership nei tha tak, dinhmun pawimawha chuangkai silo an awm thei. Tin, dinhmun pawimawha chuangkai nazawng leadership nei tha an ni kher chuang lo bawk. Chutiang bawkin, mifel tak (personality nei tha) te pawh hruaitu tha an ni kher chuang lo. Pawl leh Kohhran hi mi mawng zang satliah te hruai that theih chi a ni ngawt lo. Tin, leadership hi lalna leh thuneihna a ni lo. Johana Bung 13 kan en chuan Lal Isuan a zirtirte ke a silsak thu kan hmua, hruaitu nihna chu intihlalna leh thuneihna lam nilovin, midangte rawngbawl sak hna ani zawk.
LEADESHIP STYLE
Kum 1968 khan Dr. Peter Rudge chuan Sociologist hovin hruaitute hruaidan chi hrang hrang Panga an lo sawi chu Kohhran hruaitute hruaidan hrang hrang sawifiahnan a hmang vea, I han bih chiang teh ang :-
1. Traditional Leadership : Tihdan hlui ngaihsanna a lian hle. Tun hmaa thil inthlakthleng tlem lai kha chuan a hmantlak hle, mahse tunlai khawvel danglam chak tak karah chuan hman a har tawh.
2. Charismatic Leadership: Hetiang hruaitu chuan tihdan hlui hnawla kawng thar zawn an thupui hle. Hetiang mi hian ‘Hruaitu Chak’ nih an hlawh duh hle. Thutlukna siam chungchangah tihdan hlui nilovin an mimal finna leh chakna an rawn ber thin. Para-Church (Kohhran nilo, Kristian pawl hrang) Organisation hruaitu atan chuan an tha duh phian. Amaherawhchu amah thurualpui thei lote thlauhthlak maia, a zui duhtute nena chak taka kal mai an ching thin.
3. Classical Leadership: He style hmangtu hi chuan memberte hnathawh dan enin a hun tam tak a hmanga, chu chuan inzawmna leh pawl inawpna nghet a siama ruahmanna zulzuia thil tihna a awm thin a ni. Amaherawhchu he style hi Kohhran cahngkang tak zingah a that viau lain changkang lo tak zingah chuan a hmantlak loh.
4. Human Relations Leadership: Hemi style hmannaah chuan memberte inlaichinna leh innelna tur kawng an dap nasa in hruaitu in rirelna a pumbilh mail ova, chanvo a semzai thin. A thatlohna awm thei chu luanchhuahna lam ngaihthahna a ni. Khawvel hmun hrang hranga, kohhran chhunga tlei tak tak, intodelh si, pawn lama che chhuak mang silo an awm thein ani.
5. Systematic Leadership : He style hian khawvel inthlak danglam dan a zirin thil tum, thil tihdan, leh inkaihhruaina, in ruahmanna leh thawhhona a siam thin a ni. He systematic hian a hmaa kan sawi dangtea thalailai a lakhawm a ni deuh ber mai. Style khat hman dawn rau rau chuan he style hi a tha ber ti ila a sual awm love.
(chhunzawmna a awm ang)

Source-
HRUAITU NIHNA (Leadership)
H. Lalthlamuana
Published 2001
First Print: August 2001
OMNIPRINT Offset
© Publisher

3 comments:

omom said...

Leader nih ka peihloh ber te zing ami ani,member nih poh tihnak alaia

Hmelthatea David said...

He thu hi, ka blog-a ka thu ziah zawng zawng ai pawhin chhiar tam ber leh view tamna ber ania, i lo komen first a, ka lawm hle mai, :)

A kotlang A team ang vel ami? :)

Anonymous said...

The information were very helpful for me, I've bookmarked this post, Please share more information about this
Thanks

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More